قاچاق گندم، سناریوی جدید جنگ اقتصادی  

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز آبادان، تجارت کثیف، این نامی است که رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان بر کار دلالان گندم گذاشته است.   

نامی که چیزی نگذشت تا بر سر زبانها بیفتد و همه را برای پی بردن به موضوع کنجکاو کند.

خرمشهر در مسیر کشت روز افزون گندم   

صدای گنجشکانِ مست از دانه های طلا در گندم زار پیچیده؛ در میان جیک جیک پرشورشان صدای رونق تولید محصول شنیده می شود.

امسال هم مانند سالهای گذشته در استان و بویژه خرمشهر کشاورزان گندم کاشتند، کمی دورتر که می ایستم پرتویی طلایی از نور خورشید در برخورد با خوشه های گندم ذرات طلایی را به فضا می پاشد و این چیزی جز همت بلند کشاورزان در مبارزه با خشکسالی های گذشته نیست.

محمد مطرودی کمی آنطرف تر ایستاده و با کشاورزان از دغدغه هایشان می گوید: پاییز امسال آسمان دست و دل بازی کرده و گندمکاران در خرمشهر 11 هزار هکتار را کشت کردند.

خودم را به جمع آنها می رسانم، این مسئول جهاد کشاورزی می گوید: پیش بینی کرده بودیم امسال 30 هزار تن از این محصول استراتژیک برداشت شود اما...

سیلاب و خسارت به گندم زار

به اما که می رسد انگار زمزمه های ورود آب به کشتزارها، باز برای کشاورزان تازه می شود امسال بر خلاف سالهای گذشته باران بیشتر و شدیدتر بارید، داستان خیسی سیل همه جا را فراگرفت.

طوری که مطرودی میزان خسارت به 9 هزار هکتار گندم زار و 150 هکتار مزارع جو را تصدیق می کند و می گوید: سیل روی عملکرد 800 هکتاراز اراضی هم تاثیر گذاشته همین امر تولید گندم را تا 30 درصد کاهش داده است.   

حالا اما کشاورزان شاکر نعمت پروردگارند و در حال برداشت دانه های طلایی که زمین برایشان به ارمغان آورده.

از اقدام دولت برای خرید گندم های بی کیفیت تا کمک به کشاورزان برای برداشت گندمزارهای آب گرفته با کمباین برنج.

شلمچه زنده شد

به یمن تلاش جهاد نصر، طرح 550 هزار هکتاری هم امسال به ثمر نشست و کشاورزان 18 روستای شلمچه موفق شدند برای نخستین بار از سطح هزار هکتار اراضی که کشت کردند گندم خود را برداشت کنند.   

گندم کاران روستاهای مرزی در غرب کارون تاکنون از هر هکتار 3 تن گندم و حدود یک تن جو برداشت می کنند و این روند رو به افزایش است.

حالا خرمشهر 40 هزار هکتار اراضی قابل کشت و 120 بهره بردار دارد.

نقش بهای خرید تضمینی گندم

دولت باز هم تضمینی گندم را از کشاورزان می خرد اما آبان امسال که شورای اقتصاد نرخ تضمینی خرید گندم را اعلام کرد بحث های زیادی بالا گرفت،چون این رقم هیچ سنخیتی با تورم موجود نداشت، با این حال امسال پول گندم را نقدا پرداخت می کند، حداقل 70 – 80 درصد مبلغ را یکروزه به حساب کشاورزان واریز می کند اما درد اصلی، مبلغ گندم در هر کیلوگرم است، دولت گندم را هر کیلو 1700 تومان از کشاورز خریداری می کند، آنهم گندم درجه یک را.

شیخ تمیم از گندم کاران منطقه اما از این مبلغ گلایه دارد. او با سالها تجربه می افزاید: این پول کفاف هزینه هایم برای کشت گندم را نمی دهد، دولت آن را به مبلغی می خرد که ما بیشتر از اینها هزینه می کنیم.  

شاکر کشاورز دیگری است که می گوید: دولت گندم درجه یک را می خرد و گندم درجه 2 را پس می فرستد.

نواختن زنگ خطر قاچاق گندم

حاج باقر اما متذکر خطر دیگری می شود: اینکه دلالان گندم را حداقل دو برابر بیشتر از دولت می خرند و این بسیار خطر ناک است.  

وی زنگ خطری را به صدا درآورد که صدایش این روزها در همه جا پیچیده،

زنگ خطری که پیشتر از اینها گوش زد شده بود اما گویا گوش شنوایی برای شنیدنش پیدا نشد.

همان تجارت کثیفی که چنگلوایی (رییس سازمان جهاد کشاورزی استان) از آن بعنوان راهی در راستای تخلیه ذخایر مواد غذایی یاد کرد.  

چنگلوایی در برنامه زنده گفته بود: این خطر از بهمن ماه خودنمایی کرده و مشخص است سود جویان در پی آن هستند تا گندم را از چرخه خرید دولت خارج کنند.

حتی خبرهایی موثق وجود دارد که قاچاقچیان گندم با انتقال ذخایر گندم به خارج از کشور طرح امحاء این محصول استراتژیک را دنبال می کنند.   

این یعنی استراتژی جدید دشمن در جنگ اقتصادی

خطری که البته غیر قابل پیش بینی هم نبوده: هشدارهای جدی که از هر طرف رسانه ای شد ولی آیا شنیده شد یا نه؟       

تعیین بهای تضمینی خرید گندم 

ابتدای اسفند سال گذشته بود که ۲۲۷ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بیانیه ای خطاب به رئیس‌جمهور نسبت به قاچاق گندم هشدار داده بودند.

وکلای ملت در این بیانیه متذکر شدند: در سال‌های ۹۶ و ۹۷ که افزایش قیمت خرید گندم ناچیز بود نتیجه ای جز قاچاق گندم به دیگر کشورها و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور بابت جبران خسارت نداشت.

نمایندگان لزوم تعیین نرخ ۲۰۰۰ تومان برای خرید تضمینی گندم را ضروری دانسته بودند .

هاشمی رئیس انجمن گند‌م‌کاران کشور هم دهم آذر 97 با استناد به برآوردهای کارشناسی بنیاد ملی گندم ایران هزینه تولید یک کیلو از شروع مرحله کاشت و داشت تا تحویل به مراکز خرید را یک‌هزار و 900 تومان برای گندم دیم و یک ‌هزار و 700 تومان برای گندم آبی عنوان کرده است .

و البته بسیاری نظرات کارشناسی دیگر...

حلقه مفقوده

تعیین نرخ ناچیز برای خرید گندم از سوی دولت، بدون توجه به نرخ تورم یک حلقه مفقوده جلوگیری از زنجیره قاچاق است در حالی که بر اساس تبصره ۶ قانون خرید تضمینی محصولات کشاورزی دولت موظف است نرخ تضمینی خرید محصولات را پیش از شروع فصل کشت به گونه‌ای تعیین کند که میزان افزایش هیچ گاه از تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی کمتر نباشد اما متاسفانه در سال‌های اخیر به دلایل مختلف این قانون مورد توجه قرار نگرفته است.

حالا تعیین نشدن بهای منطقی گندم از سوی دولت، پای دلالان و پیشنهادات وسوسه انگیزشان را به زمینهای کشاورزی باز کرده.  

دلالانی که برخی قصد دارند با ذخیره بذر در زمان مقرر روی قیمت آن تاثیر گذارند و با سود جویی بازار بذر را به نفع جیب خود تمام کنند.

از طرفی هم این حلقه مفقوده زمینه را برای برخی دیگر فراهم کرده ، همانهایی که با تکرار تجربه قاچاقِ دام و سوء استفاده از تفاوت بهای گندم در ایران و کشورهای همسایه به قول اسدی عضو شورای مرکزی خانه کشاورز در کمین نشسته اند تا آن را به آن سوی مرز‌ها قاچاق کنند.  

به گفته مسئولان و کارشناسان اقتصادی، این دلالان سناریوی تخلیه ذخیره غذایی کشور را به قیمت امحاء آن در خارج از مرزها دنبال می کنند.

اما آنچه مهم است هوشیاری کشاورزانِ با غیرتی است که حتی با بهای پیشنهاد شده حاضر به فروش محصول به دلالان و قاچاقچیان نشده اند.

دولت هم باید با تعیین نرخ منصفانه خرید تضمینی این محصول استراتژیک که نقش مهمی در سفره خانواده ها دارد دست دلالان و سود جویان را کوتاه کند تا حتی با بهانه های این چنین سبب خروج گندم و ارز فراوان از کشور نشوند و در عین حال از خسارات فراوان جلوگیری کنند.

نویسنده: خدیجه تقیان